Қоғам түсінігінде экстремист – қатал және қорқынышты адам. Алайда психологтың айтуынша, нағыз қауіпті арбаушылар шектен тыс мейірімділік танытып, достық пейіл көрсетуге тырысады.
"Алғашында сізді мақтап, мадақтайды. Өміріңізге қызығушылық танытып, ой-пікіріңізді тыңдайды, қолдау білдіреді. Өзін эмпат ретінде көрсетеді. Мәселеңізге алаңдап, жанашырлық танытады", - деді Жалғасбайқызы.
Маманның айтуынша, арбаушылардың құрбандары – әлі өзін таппағандар. Ақыл-ойы толық қалыптаспаған, қорғаныс механизмдері мен айқын мақсаттары жоқ, білімі төмен, қоғамнан шеттетілген, өздерін жалғыз сезінетін, ересек өмірге бейімделмеген, көбіне жеткіншек жастағы адамдар тобын айтуға болады.
"Олар әртүрлі топтарға кіріп көруді, өзімнің ортамды сол арқылы табам деген ниетте болуы мүмкін. Әрі оған шектен тыс қамқорлық көрсететін ұйымды көргенде, өзін "маңызды" санайды", - деді сарапшы.
Арбаушылардың адамды ырқына көндірудің тағы бір жолы – эмоционалдық жақындық. Олар құрбанының көзіне тік қарап, көз байланысын орнатады. Одан кейін арқасын қағып, қолын сипап, жақын тартады.
Маман байланыс орнатылғаннан кейін, арбаушы манипуляциялық әдістерді қолданып, деструктивті ойлар арқылы алдайтынын атап өтті.
"Келесі кездесулерде немесе ұйымға кіргеннен кейін экстремистер эмоционалдық қысым көрсете бастайды. Бұрынғы таныстарына, жақындарына қарсы қояды, олармен араласуды шектейді", - деді сарапшы.
Сондай-ақ, егер ол ұйымда тапсырмаларды орындап, арбаушының айтқанын бұлжытпай орындаса, оның ұйымдағы беделін көтеріп, асқақтатады. Ал қарсы шықса, эмоционалдық қысым көрсетіп, оны топтан шететеді. Мақтау-мадақтауды, махаббатты қажет ететін адам қысымға шыдамай, олардың ырқынан шыға алмайтын күйге түседі.
Қалампыр Жалғасбайқылы экстремистер қолданатын деструктивті ойларды атап өтті.
Адам мұндай арбауларға қарсы тұру үшін психологиялық түрде мықтылық танытуы қажет. Сарапшы манипуляция құрбанына айналмас үшін сыни ойлау дағдысын дамытуға, әрдайым сауаттанып, тек тексерілген білімді игеруге кеңес берді.